بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

بەيجيڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعىن قۇرۋدى جەدەلدەتتى

«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى ۋاڭ حاۋنان، لي جيانگۋاڭ

2024.04.28 16:19     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  باس شۋجي شي جينپيڭ 2014 - جىلى 2 - ايدا بەيجيڭدە قىزمەت تەكسەرگەندە، استانا بەيجيڭنىڭ ”4 ورتالىق بولۋ“ قالا ستراتەگيالىق ورنىن ايقىنداپ، ”استانانىڭ مەملەكەتتىڭ ساياسي ورتالىعى، مادەنيەت ورتالىعى، حالىقارالىق بارىس - كەلىس ورتالىعى، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى بولۋ وزەكتى فۋنكتسياسىندا تاباندى بولۋدى جانە ونى كۇشەيتۋدى“ تالاپ ەتتى. وسى مىڭ جىلدىق بايىرعى استانانىڭ دامۋ تاريحىندا ”عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى“ تۇڭعىش رەت ونىڭ وزەكتى فۋنكتسياسىنا اينالدى.

  باس شۋجي شي جينپيڭ 2023 - جىلى 5 - ايدا حىبەيدە قىزمەت تەكسەرگەندە ءارى بەيجيڭ - تيانجين - حىبەيدىڭ سايكەستى دامۋىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن باسقارىپ اشقاندا بىلاي دەپ دارىپتەدى: ”بەيجيڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى مەن جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلار بيىگىن جەدەل قۇرىپ، ەلىمىزدىڭ دەربەس جاڭالىق اشۋىنىڭ ماڭىزدى قاينار كوزى مەن العاشقى جاڭالىق اشۋىنىڭ باستى قاينار كوزىن كۇش سالا قالىپتاستىرۋى كەرەك“.

  باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ، بەكىتۋىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرعان بەيجيڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى قۇرىلىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتتى. 10 جىلدا بۇكىل قالاداعى 10 مىڭ ادامعا تۋرا كەلەتىن تاپقىرلىق پاتەنتى 4 ەسەدەن استام ارتىپ، جىلدىق تەحنيكالىق توقتامنىڭ ساۋدا سوماسى، مەملەكەتتىڭ جوعارى، جاڭا تەحنيكا كاسىپورىندارىنىڭ سانى، ءار كۇنى جاڭادان قۇرىلعان عىلىم - تەحنيكالىق كاسىپورىنداردىڭ سانى، جوعارى تەحنيكالى كاسىپتەردىڭ ارتقان قۇنى، جۇڭگۋانسۇن ۇلگى كورسەتۋ رايونىنداعى كاسىپورىنداردىڭ جالپى كىرىسى سياقتى 5 ءتۇرلى كورسەتكىش ەسەلەپ ارتتى.

  ”حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعىن قۇرۋ − پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەيجيڭگە جۇكتەگەن داڭقتى بورىشى جانە كەلەلى جاۋاپكەرلىگى، سونداي - اق استانانىڭ ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ، سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋدى الدىمەن نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ماڭىزدى تىرەگى“. بەيجيڭ قالالىق پارتكومنىڭ شۋجيى يىن لي مىنانى ءبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ، بەكىتۋىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا داۋىردە بەيجيڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى قۇرىلىسىن اناعۇرلىم كۇشەيتۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، ءتۇرلى مىندەتتەردىڭ تياناقتانۋىن تىڭعىلىقتى يگەرىپ، حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى قۇرىلىسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيگە تىڭ بەلەسكە كوتەرىلۋىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋ كەرەك.

  يانچي كولىنىڭ جاعاسىنا حۋايروۋ ۋنيۆەرسال مەملەكەتتىك عىلىم ورتالىعى ورنالاسقان، ونداعى 37 كەلەلى عىلىم - تەحنيكا نەگىزدىك قۇرىلعىلارى مەن تۇعىرىنىڭ ىشىندە 16 قۇرىلعى، تۇعىر عىلمي زەرتتەۋ كۇيىنە ءوتتى. ”ءبىز قاۋىرت جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز، جوعارى ەنەرگيالى جارىسپالى رادياتسيالىق جارىق قاينارى ينجەنەرياسى بيىل العاش ىسكە قوسىلادى“. جوعارى ەنەرگيالى جارىسپالى رادياتسيالىق جارىق كوزى ينجەنەرياسىنىڭ باس قولباسشىسى پان ۋەيمين بىلاي دەپ تانىستىردى: بۇل قۇرىلعى سالىنىپ بولعاننان كەيىن ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش جوعارى ەنەرگيالى جارىسپالى رادياتسيالىق جارىق كوزىنە اينالادى، سونداي - اق دۇنيە جۇزىندەگى جارىقتىق دارەجەسى ەڭ جوعارى 4 - ۇرپاق سايكەستى رادياتسيا قاينارىنىڭ ءبىرى بولادى.

  بەيجيڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعىن قۇرۋدا مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق عىلىم - تەحنيكا قۋاتىن كۇشەيتۋ − ماڭداي الدى مىندەت. مەملەكەتتىك تاجىريبەحانا جۇيەسى مەن دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ماڭداي الدى 9 جاڭاشا زەرتتەۋ - اشۋ قۇرىلىمىن ورنالاستىرۋ؛ عىلىم - تەحنيكا كوشباسشى كاسىپورىنداردىڭ 24 جاڭالىق اشۋ بىرلەستىگىن قۇرۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، مەملەكەتتىك تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ 7 ورتالىعىن قۇرۋ؛ جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىمەن ستراتەگيالىق سەلبەستىك كەلىسىمىنە قول قويىپ، چيڭحۋا داشۋەسىنىڭ، چاڭپيڭ رايونىنىڭ نانكوۋ مەملەكەتتىك ءتۇيىندى تاجىريبەحانا بازاسىن بىرگە قۇرۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، 20 نەشە جوعارى مەكتەپتىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى قۇرىلىسىنىڭ ءتۇيىندى مىندەتتەرىنە قاتىناسۋىن جانە ونى ۇستىنە الۋىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ... مەملەكەتتىڭ زور ءىسىن ەستە بەرىك ساقتاعان بەيجيڭ جاڭالىق اشۋ جۇيەسىنىڭ جالپى تۇلعالىق ونىمدىلىگىن جەدەل جوعارىلاتتى.

  دۇنيە ءجۇزى عىلىم - تەحنيكاسىنىڭ الدىڭعى لەگىن جانە مەملەكەتتىڭ كەلەلى قاجەتىن كوزدەي وتىرىپ، بەيجيڭ جوعارى مەكتەپتەر مەن عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىنىڭ جاڭالىق اشۋ ابزالدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، نەگىزدىك زەرتتەۋدەگى وزىق ارەكەتتەر مەن شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋ ارەكەتىن ىشكەرىلەي اتقاردى. قازىر بەيجيڭدە مەملەكەتتىك ءتۇيىندى تاجىريبەحانالاردىڭ جالپى سانى 77 گە جەتتى، جاڭا ۇرپاق كۆانتتىق ەسەپتەۋ بۇلتتىق تۇعىرى، جاڭا ۇرپاق يادرو رايونى تىزبەگىنىڭ ارناۋلى ۇدەتكىش چيپى، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا تۇڭعىش رەت وربيتاعا ءساتتى كىرگەن سۇيىق وتتەكتى مەتان تاسىمال راكەتاسى سياقتى ءبىر توپ كەلەلى جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرى ۇزدىكسىز جارىققا شىقتى.

  جۇڭگۋانسۇن − ەلىمىزدىڭ جاڭالىق اشا دامۋىنىڭ تۋى ءارى بەيجيڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى قۇرىلىسىنىڭ نەگىزگى شەبى. قازىرگە دەيىن جۇڭگۋانسۇندا مەملەكەتتىك جوعارى، جاڭا تەحنيكا كاسىپورنى 17 مىڭنان استى. 2023 - جىلى جۇڭگۋانسۇنداعى كولەمدەنگەن كاسىپورىنداردىڭ جالپى كىرىسى مەجەمەن 8 تريلليون 600 ميلليارد يۋاننان استى.

  بەيجيڭ قالالىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، وقۋ - اعارتۋ قىزمەت كوميتەتىنىڭ شۋجيى يۇي يىڭجيە تانىستىرىپ بىلاي دەدى: قازىر بەيجيڭ جۇڭگۋانسۇن دۇنيە ءجۇزى بويىنشا وزىق عىلىم - تەحنيكا باقشا رايونى قۇرىلىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋدە، ”جۇڭگۋانسۇن جاڭا كەزەكتى الدىمەن اتقارىپ، الدىمەن سىناق ەتۋ رەفورماسىنداعى 24 ءتۇرلى كەلەلى رەفورما شاراسى جاپپاي تياناقتاندى، مينيسترلىك، قالا 50 نەشە ءتۇرلى سايكەستى ساياسات شىعاردى، قازىنا - سالىق، دارىندى سىندى سىناق تۇيىندەرىندە پىسىپ - جەتىلگەن رەفورما شاراسى ۇلگى كورسەتۋ رايونىندا جالپىلاستىرىلدى“.

  مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق جالپى جاعدايىمەن توعىسىپ، جۇڭگۋانسۇننىڭ ”عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ تۇقىمى“ اناعۇرلىم كەڭ كولەمدە گۇل اشىپ، جەمىس بەردى. تيانجين بينحاي، حىبەي شيۇڭ - ان سياقتى جەرلەردە، جۇڭگۋانسۇن بەيجيڭنەن شىعىپ، قوسىندى باستاپ، نىسان، قىزمەت وتەۋ ۇستانىم جاقتارىنان جەتەكشى بولىپ، بەيجيڭ - تيانجين - حىبەيدىڭ سەلبەسىپ جاڭالىق اشۋىن ىلگەرىلەتتى. ساندى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، بەيجيڭنىڭ تيانجين - حىبەيگە شىعارعان تەحنيكالىق توقتامى 2013 - جىلعى 3176 تۇردەن 2023 - جىلى 6758 تۇرگە جەتىپ، جىلىنا ورتا ەسەپپەن %7.8 ارتقان؛ ساۋدا سوماسى 2013 - جىلعى 7 ميلليارد 120 ميلليون يۋاننان 2023 - جىلى 74 ميلليارد 870 ميلليون يۋانعا جەتىپ، جىلىنا ورتا ەسەپپەن %26.5 ارتقان.

  جۇمساق، قاتتى بولشەك ابزالدىعى ۇزدىكسىز اسەرلەسىپ، بەيجيڭ جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىردى. شەتەل قارجىسىن زەرتتەۋ - اشۋ ورتالىعى، عىلىم - تەحنيكا كاسىپورىندارىن جەتىلدىرۋ جۇيەسى، دارا كاسىپورىندار سياقتى قولداۋ ساياساتتارىن شىعاردى؛ عىلمي زەرتتەۋ نىسان قاراجاتىندا ”كوتەرمەگە الۋ ءتۇزىمى“ اتقارىلىپ، تەحنيكالىق قامال الۋدا ”باس قولباسشى بولۋ“ جولعا قويىلدى؛ جاساندى زەردە، بيولوگيالىق ءدارى - دارمەك سياقتى سالالاردى ارقاۋ ەتىپ، جاڭادان 10 ميلليارد يۋاندىق ۇكىمەتتىك تىكە قارجى قوسۋ كاسىپ قورى قۇرىلدى؛ «بەيجيڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى قۇرىلىسى ەرەجەسى» رەسمي اتقارىلدى... ءبىر قىدىرۋ ساياساتتىق شارا قاپاستى بۇزىپ، ساپالى دامۋعا دەم بەردى.

  بۇل كۇندە بەيجيڭدە 550 مىڭنان استام عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرى بار، مەملەكەتتىك جوعارى، جاڭا تەحنيكا كاسىپورىندارى، ارنايىلاندىرىلعان، كەمەلدەندىرىلگەن، ەرەكشەلەندىرىلگەن، جاڭاشالاندىرىلعان شاعىن الپاۋىت كاسىپورىندار مەن دارا كاسىپورىنداردىڭ سانى مەملەكەت بويىنشا الدىڭعى قاتاردا تۇرادى. بەيجيڭ قالالىق عىلىم - تەحنيكا كوميتەتىنىڭ، جۇڭگۋانسۇن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاڭ جيحۇڭ بىلاي دەدى: ”قازىر بەيجيڭدە ورتا ەسەپپەن 5 مينۋتقا جەتپەيتىن ۋاقىتتا ءبىر عىلىم - تەحنيكالىق كاسىپورىن دۇنيەگە كەلەدى“.

  عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جاڭا كاسىپ سالاسىن، جاڭا ۇلگىنى، جاڭا قوزعاۋشى كۇشتى تۋىنداتادى، ول − جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدىڭ وزەكتى فاكتورى. 2023 - جىلى بەيجيڭ سيفرلى ەكونوميكاسىنىڭ ارتقان قۇنى ءبىر تريلليون 876 ميلليارد 670 ميلليون يۋان بولىپ، وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنىنداعى سالىستىرماسى % 42.9 بولعان. عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ارقىلى وسىزاماندانعان كاسىپ جۇيەسى قۇرىلىسىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، جاڭا بۋىن ينفورماتسيا تەحنيكاسى مەن عىلىم - تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ 2 تريلليون يۋاندىق كاسىپ شوعىرىن، سونداي - اق جاساندى زەردە، ينتەگرالدى تىزبەك، ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك، دەنساۋلىق ساقتاۋ سياقتى 800 ميلليارد يۋاندىق كاسىپ شوعىرىن قالىپتاستىردى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى